Zasady organizowania koncertów w kościele – wskazania
Koncert w kościele winien zawsze posiadać charakter ewangelizacyjny, prowadzący słuchaczy ku Bogu i pogłębiający ich wiarę. Świątynia nie jest i nigdy nie może być traktowana jako zwykła sala koncertowa, gdyż jej przeznaczenie jest wyłącznie sakralne. Jedyną motywacją do zorganizowania koncertu w tym miejscu jest chęć ukazania piękna, które służy modlitwie, kontemplacji i budowaniu ducha chrześcijańskiego. Niedopuszczalne jest traktowanie kościoła jako dogodnej przestrzeni akustycznej, w której można zaprezentować dowolny repertuar, oderwany od treści religijnych. Należy pamiętać, że muzyka klasyczna jako taka jest naturalnie przeznaczona do sal filharmonicznych; jedynie te jej dzieła, które w swej istocie mają charakter religijny lub sakralny, mogą wybrzmieć w kościele. Podobnie pieśni i utwory patriotyczne – miejsce w świątyni mogą znaleźć jedynie te, które dotykają treści religijnych, łącząc miłość do Ojczyzny z wiarą i modlitwą.
1. Weryfikacja repertuaru
Proboszcz winien dokonać starannej oceny planowanego programu koncertu, dopuszczając jedynie utwory powstałe z inspiracji religijnej lub sprzyjające duchowej refleksji. Niedopuszczalne jest wykonywanie muzyki o charakterze czysto świeckim, teatralnym, rozrywkowym czy też zawierającej treści sprzeczne z wiarą. Dzieła wykonywane w świątyni muszą w swej treści odnosić się do Boga, modlitwy, prawd wiary lub wartości chrześcijańskich. (Kodeks Prawa Kanonicznego, kan. 1210; Instrukcja Kongregacji Kultu Bożego O koncertach w kościołach, Rzym 1987; Instrukcja Konferencji Episkopatu Polski o muzyce kościelnej, Jasna Góra 2017 – pkt I.1–2 i nr 55–56)
2. Zebranie pełnych informacji o wydarzeniu
Przed wyrażeniem zgody proboszcz powinien uzyskać od organizatora szczegółowe dane: termin, godzinę, miejsce koncertu, pełny program wraz z tytułami utworów, imiona i nazwiska wykonawców oraz informacje o organizatorze i celu przedsięwzięcia. Umożliwia to rzetelną ocenę zgodności wydarzenia z normami kościelnymi. (Instrukcja 1987, pkt III.1)
3. Uzyskanie zgody biskupa diecezjalnego
Organizacja koncertu w kościele wymaga zgody ordynariusza miejsca. Proboszcz jest zobowiązany do przekazania do kurii programu, danych wykonawców i wszystkich istotnych informacji dotyczących wydarzenia. Zgoda biskupa ma charakter warunku koniecznego, a jej celem jest zapewnienie pełnej zgodności przedsięwzięcia z przeznaczeniem świątyni. (Instrukcja 1987, pkt III.2; Instrukcja KEP 2017, nr 57)
4. Sporządzenie umowy z organizatorem
Proboszcz powinien zawrzeć z organizatorem umowę pisemną określającą zasady korzystania z kościoła, sposób zabezpieczenia wnętrza, sprzętu oraz odpowiedzialność materialną i organizacyjną. Dokument ten winien regulować również kwestie porządkowe i techniczne, aby uniknąć sytuacji naruszających godność miejsca świętego. (Instrukcja 1987, pkt III.5)
5. Zapewnienie właściwych warunków organizacyjnych
Jeżeli wymaga tego charakter koncertu, proboszcz powinien zadbać o godne zabezpieczenie lub przeniesienie Najświętszego Sakramentu do kaplicy bocznej. Wykonawcy i instrumenty nie mogą zajmować prezbiterium ani korzystać z ambony, której przeznaczenie jest ściśle liturgiczne. Należy wyeliminować wszelkie elementy, które mogłyby zbanalizować przestrzeń sakralną. (Instrukcja 1987, pkt II.6–7)
6. Określenie zasad wstępu
Zaleca się, aby koncerty w kościele miały wstęp wolny od opłat, a ewentualne zbiórki miały formę dobrowolnych ofiar przeznaczonych na cele charytatywne lub związane z utrzymaniem świątyni. Taka forma podkreśla, że wydarzenie nie ma charakteru komercyjnego. (Instrukcja 1987, pkt II.5; Instrukcja KEP 2017, nr 59)
7. Zachowanie godnej formy i atmosfery
Koncert powinien być poprzedzony słowem wprowadzającym, które wyjaśni religijny lub duchowy kontekst wykonywanej muzyki. Należy unikać środków artystycznych nieodpowiednich dla świątyni, takich jak efekty świetlne, dekoracje sceniczne czy elementy teatralizacji, które mogłyby zakłócić modlitewny charakter miejsca. (Instrukcja 1987, pkt II.4; Instrukcja KEP 2017, nr 58)
Każdy koncert organizowany w kościele powinien stanowić wydarzenie artystyczne i duchowe zarazem, wzmacniające poczucie sacrum i pomagające wiernym w kontemplacji piękna, które prowadzi ku Bogu. Proboszcz, jako gospodarz świątyni, ponosi odpowiedzialność za to, aby zarówno treść programu, jak i forma jego wykonania były zgodne z prawem kanonicznym i nie naruszały świętości miejsca.
